Nieuws

Sharon Wesseling is choreograaf en artistiek leider van dansgezelschap 20Hertz. Zaterdag 11 november vindt hun voorstelling Grondslag plaats tijdens festival As Equals in ECI cultuurfabriek. “Als ik zeg dat ik met dove dansers werk, kijken mensen me vervolgens heel vragend aan.”

Wie is Sharon?
“Hoi, mijn naam is Sharon Wesseling (Heerlen, 1994).  Ik ben professioneel danser, dansdocent en choreograaf van beroep.  Ik studeerde in 2019 af aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg als uitvoerend danser (Bachelor of Arts).

Sinds 2022 heb ik mijn eigen dansgezelschap opgericht: 20Hertz, waar ik choreograaf en artistiek leider van ben.”

Wat doet 20Hertz?
“Dit dansgezelschap zet zich in om dans en theater toegankelijker te maken voor doven en slechthorenden. Zowel als toeschouwer als performer.”

Waarom inzetten voor slechthorenden?
“Omdat ik zelf slechthorend ben heeft het altijd een rol gespeeld in mijn leven. Al vanaf baby af aan heb ik chronische middenoorontsteking en heb ik meerdere operaties ondergaan, veertien maar liefst. Ik kamp eigenlijk al mijn hele leven met gehoorproblemen en slechthorendheid, maar heb het nooit als obstakel gezien, het is een deel van mij.”

Foto: Renée Verberne

Hoe heeft slechthorendheid je leven beïnvloed?
“Eigenlijk heb ik er nooit echt bij stil gestaan hoe het mij persoonlijk of mijn werk beïnvloedt. Echter in mijn laatste academiejaren, merkte ik dat ik geluid anders ervaarde dan mijn collega-studenten.

Al had ik niet de behoefte om constant aan te geven dat ik last van mijn oren had of bepaalde dingen ervaarde met geluid, kreeg ik toch het gevoel dat er weinig rekening gehouden werd doordat muziek vaak te hard stond of slecht afgemixt was. Men denkt bij slechthorendheid vaak dat je niks of weinig hoort, maar er is een heel breed spectrum tussen doof en horend.

Bij mij kan geluid soms zelfs ongemak of pijn veroorzaken, hoge en schelle tonen kan ik niet verdragen en een bas hoor ik niet. Daar zit dan bijvoorbeeld ook al veel verschil in. Wellicht komt dit doordat alles in mijn gehoororgaan gereconstrueerd is bij mijn laatste operaties. Mijn trommelvlies is bijvoorbeeld gemaakt van kraakbeen en bevat een blijvend buisje. Ik denk dat dit misschien geluidstrillingen beïnvloed.”

Terug naar je doel: dans en theater toegankelijker maken voor slechthorenden. Wanneer kwam die missie naar boven?
“Tijdens mijn laatste academiejaar werd ik me meer bewust van mijn gehoorsituatie en begon ik ook verschillen en eventuele obstakels op te merken. Wat ik al eerder beschreef, ik merkte dat er weinig bewustzijn en aandacht voor gehoorproblemen was (en is). Het is namelijk een niet-zichtbare ‘beperking’. Ik schrijf dit op deze manier omdat ik het niet als beperking ervaar, maar het over het algemeen wel vaak zo benoemd wordt.”

“In ons land zijn er 1,5 miljoen mensen die doof en slechthorend zijn. Dat is een heel groot deel van onze samenleving”

Kun je een voorbeeld noemen?
“Als een andere collega bijvoorbeeld een arm of been in het gips heeft houdt men daar vaak automatisch rekening mee omdat je het ziet en weet wat het gevolg ervan is. Ik merkte dat ik geen behoefte of zin had om constant mijn verhaal te moeten uitleggen.

Het is sowieso een risico om dag in dag uit in harde muziek te dansen, ook voor mijn goed horende mede studenten. Toen begon ik na te denken: hoe is dit dan voor iemand die helemaal niks hoort? Hebben potentiële dansers met gehoorverlies dezelfde ervaringen en hebben zij überhaupt wel dezelfde kansen om in de danswereld, waar muziek een dominante rol heeft, mee te draaien?

Zo is bij mij het vuurtje gaan wakkeren, ik wilde me inzetten voor het bewustzijn van dit vaak ondergeschoven kindje als het gaat om toegankelijkheid. Want in ons land zijn er 1,5 miljoen mensen die doof en slechthorend zijn. Dat is een heel groot deel van onze samenleving.”

Wat heb je toen gedaan?
“Ik begon met de Nederlandse Gebarentaal te leren en me in de Dovenwereld onder te dompelen, waar ik dan ook weer veel herkenningspunten ontdekte over mijn eigen ervaringen en mijn identiteit als slechthorende danser.

Ik heb dove mensen leren kennen die ontzettend graag van dans of theater hun beroep wilde maken, maar bij voorbaat al geweigerd werden door bijvoorbeeld communicatieproblemen.”

Over welke communicatieproblemen heb je het dan?
“Vaak merk ik dat het een algemene opvatting is dat ‘dans’ en ‘muziek’ onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dus dat als ik zeg dat ik met dove dansers werk, gaan mensen me vervolgens heel vragend aan kijken.”

Wat vind je daarvan?
“Mijn opvatting daarin is dat muziek of geluid niet persé leidend hoeft te zijn in dans. Wat ik veel interessanter vind is: ritme.

Ik koppel ritme niet meteen aan muziek, maar probeer het vaak in andere dingen te zien en weer te geven. Er zit bijvoorbeeld een ritme in hoe men spreekt of gebaart, er zit ritme in hoe men loopt, in je hartslag of hoe je alledaagse dingen doet zoals de vaatwasser inruimen om maar even iets te noemen. Zo letterlijk nemen we het dan niet in onze repetities maar wel onderzoeken we hoe we het werkproces wat gelijker kunnen trekken.”

“Ik heb dove mensen leren kennen die ontzettend graag van dans of theater hun beroep wilde maken, maar bij voorbaat al geweigerd werden”

Op welke manier?
“Door bijvoorbeeld ritme aan te geven via licht of lage basfrequenties waar vibraties gevoeld wordt. Ook zetten we tolken Nederlandse Gebarentaal in en halen we inspiratie uit de taal en dove kunstvormen.

Ook proberen we krachten te bundelen, we werken namelijk met zowel dove, slechthorende en horende dansers en performers. De horende dansers leren veel van de mimiek, expressie, lichaamstaal en zeggingskracht van hun dove collega’s, terwijl het andersom weer veel kennis over ritme, timing en dynamiek biedt.

Ondanks dat we tolken inzetten, is het onderdeel van ons repetities geworden zoveel mogelijk gebarentaal op te pikken en te gebruiken tijdens het communiceren. Zo leert iedereen weer telkens nieuwe dingen en wordt de sfeer en communicatie bevorderd.

Bottomline is: we zijn allemaal gelijk en kunnen veel van elkaar leren. Laten we krachten bundelen in plaats van verdelen.”

Wat is je ultieme droom?
“Dat het Nederlands (dans)landschap een stukje mooier en toegankelijker wordt als het gaat om andere zintuigelijke ervaringen en belevingswerelden.

Dat we inzien en bewust worden dat er voor velen een nog onbekende wereld schuilt achter het virale beeld van ‘tolk Irma en het gebaar hamsteren’.

Dat iedereen de waarde leert kennen van verschillende soorten vormen van communiceren en open staat voor elkaars belevingswereld.

En het zou ook zeker leuk zijn als iedereen een beetje gebarentaal beheerst! We hopen dit natuurlijk te bereiken door het werk wat we al doen door met elkaar (bruggen) te blijven bouwen.”

Wat zit er in het toekomstvat?
“Vanaf 2024 gaan we beginnen met de eerste (nomadische) dansschool voor doven en slechthorenden in Nederland. Ook dit komt voort uit ervaringen wat ik heb meegekregen uit de dovengemeenschap dat danslessen volgen bij amateur dansscholen nog best wel een drempel kan zijn, zowel voor de geïnteresseerde danser als voor de dansschool.

Daarom willen wij met onze tot nu toe opgedane kennis en ervaring een veilige omgeving creëren waar danslessen gegeven worden in Nederlandse Gebarentaal en waar de deelnemers op hun eigen tempo en ritme, in hun eigen taal en cultuur danstechnieken gaan leren.”

Tot slot, waarom moeten iedereen naar de voorstelling Grondslag op 11 november in ECI cultuurfabriek komen?
“Om je mee te nemen in een wereld van de Limburgse mijnen. Maak kennis met onze dansers en laat je fascineren door hun handen en lichaamstaal die het woord voeren tijdens de voorstelling. Kortom: Zit klaar voor een unieke zintuigelijke ervaring!

Ook leuk om te vermelden dat er vooraf aan de voorstelling een workshop wordt gegeven vanuit 20Hertz.

En wat betreft de voorstelling: misschien fijn om oordoppen mee te nemen als je een harder volume niet gewend bent of onprettig vindt.

Wees welkom, nodig iedereen uit en blijf uiteraard op de hoogte door ons te volgen op social media of je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Meer info vindt men op: www.20hertz.nl”

Klik hier voor info & gratis tickets van de voorstelling Grondslag 11 november.
De voorstelling is onderdeel van het As Equals Festival en Pak je Podium.